سیدمهدی سیف، کارشناس، مدرس و مؤلف کتاب‌های آموزشی قرآن کریم، در گفت‌‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) در رابطه با لزوم تعریف مناسب برای انس با قرآن و کاربرد آن در حیطه آموزش علوم قرآنی گفت: انس با قرآن یعنی ارتباط مستمر با تلاوت، درک و تدبر در آیات قرآن و این ارتباط مستمر با تلاوت قرآن به همراه درک و تدبر در آیات الهی به معنای انس با قرآن است.
وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که مؤسسات قرآنی به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراکز ارتباط‌دهی جوانان و نوجوانان با قرآن، چه طور می‌توانند در واقع قرآن‌آموزان را با قرآن آشنا کنند، افزود: مؤسسات قرآنی در جامعه اگر تنها به تعریف یک سری دوره‌هایی اکتفا کنند و در همین زمینه پیش روند، نمی‌توانند مثمرثمر واقع شوند چرا که باید با گنجاندن عناصری در این دوره‌ها، باعث ارتباط مستمر با تلاوت و مفاهیم قرآن می‌شویم چرا که اگر این دوره‌های آموزشی چنین ارتباط مستمری را ایجاد نکنند، نمی‌توانند به مهم‌ترین اهداف خود که همان ایجاد جذابیت برای حضور دائمی جوانان در جلسات قرآنی است برسد.
این کارشناس آموزش قرآن که خود مدرس و مؤلف کتب آموزشی قرآن کریم نیز است، تأکید کرد: ما باید روش‌های تدریسمان را بازبینی کنیم و روش‌هایی را در پیش گیریم تا ضمن بازدهی بالا چه در رشته‌های روخوانی، ترجمه و تجوید قرآن، مسبب ایجاد این انس دائمی فراگیران با قرآن نیز شود یعنی در واقع باید شیوه‌های آموزش و تمرین‌مان را بازبینی کنیم.
وی در رابطه با سیاست‌های کلی آموزش قرآن در مؤسسات قرآنی اظهار کرد: اگر یک سیاست در عرصه آموزش قرآن به صورت واحد، کارشناسی‌شده و هماهنگ، اتخاذ شود و بر اساس آن سیاست، روش‌ها بازنگری و بازسازی شود، این امر منجر به پویایی روش‌ها و برنامه‌ها خواهد شد و اگر نگاه و رویکرد براساس ارتباط مستمر انس با قرآن صورت گیرد و در روش‌های آموزشی نیز توجه به امر ارتباط مستمر و انس با قرآن صورت پذیرد، درک و تدبر در آیات نیز به مرور زمان در خلال برنامه‌های آموزشی پدیدار خواهد شد.
سیف با تأکید بر تربیت قرآن‌آموزان خلاق در مؤسسات قرآنی و ارتباط آن با کتب آموزشی قرآنی تصریح کرد: در خیلی از مؤسسات قرآنی تلاش می‌شود که قرآن‌آموزان خلاق تربیت شود اما باید به این نکته توجه شود که با به‌کارگیری کتب آموزشی مناسب قرآن‌آموز خلاق و پویا تربیت خواهد شد اما این به معنای نفی تقلید در برخی از امور آموزشی نیست چرا که تقلید همیشه بد نیست، تقلید خوب، ثمربخش خواهد بود و ما اگر از یک کار درست منطقی و معقول پیروی کنیم، نتایج خوبی هم به دست خواهیم آورد.
ابتکار در ایجاد روش‌های آموزشی نیازمند تبعیت از اصول آزموده شده است
وی افزود: پس تقلیدی بودن برخی روش‌های آموزشی یک نقطه ضعف برای مؤسسات قرآنی تلقی نمی‌شود؛ در واقع تقلید در مقابل پویایی و خلاقیت یک قرآن‌آموز قرار ندارد و هر روش و یا برنامه‌ای، چه تکراری و چه جدید اگر مناسب باشد، باید آن را پذیرفت چرا که باید دنبال پویایی بود اما دنبال این نباشیم که این روش قدیمی است یا جدید، باید دنبال نقاط مثبت در امر آموزش باشیم.
این داور بین‌المللی قرآن کریم در ادامه با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم در رابطه با تبعیت و تقلید اصولی چنین گفت: در سوره زمر آمده است، «کسانی که سخن را می‌شوند و از بهترینش پیروی می‌کنند» پس پیروی بد نیست ما از سنت پیامبر(ص) استفاده می‌کنیم این را قرآن به ما آموزش می‌دهد.
سیف در ادامه در رابطه با استفاده از شیوه‌ها و روش‌های آموزشی آزموده شده، بیان کرد: ما باید از یک شیوه تدریس خوب پیروی کنیم اینکه انسان از یک کار درست خوب و منطقی تبعیت کند، نشان از نبود پویایی و یا عدم خلاقیت نیست.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر این تقلید در روش‌های آموزشی مثلا در رشته حفظ قرآن به صورت حفظ از روش تکرار صرف که یک قرآن‌آموز به صدای قرائت آیات گوش دهد و آن را فرا گیرد و در رشته قرائت که فراگیر به صوت یک قاری مسلط گوش دهد و از الحان به‌کار رفته در آن استفاده کند، آسیب‌پذیر خواهد بود یا خیر، پاسخ داد: تقلید از قراء در رشته‌های قرائت و یا حفظ یک افتخار است، انسان تا در مهارت‌های تجوید و صوت و لحن و مفاهیم ورزیده نشده و پخته و توانمند نشود، نمی‌تواند خود دست به پویایی و خلاقیت در ایجاد الحان و یا در رشته حفظ بزند، بنابراین این تقلید نه تنها آسیب‌پذیر نبوده بلکه باید با راهنمایی مربیان و اساتید قرآن در هر رشته‌ای در مسیر درست هدایت شود.
وی افزود: وقتی ابتکار ارزش دارد که یک راه جدید را بر اساس روش‌های اصولی و کارشناسی شده ابداع کنیم پس همیشه باید از کارهای خوب و آزموده شده تبعیت کرد و زمانی دست به ابتکار بزنیم که روشی جدیدتر و زیباتر ابداع کنیم.
سیف که خود مدرس دانشکده علوم قرآنی تهران نیز بوده، در رابطه با فصاحت و بلاغت روش‌های جدید و اصولی تأکید کرد: ابداع روش‌های آموزشی جدید وقتی ارزش دارد که با جذابیت و فصاحت همراه بوده و سهولت در امر فراگیری را افزایش دهد یعنی باید دید ملاک‌های برتر بودن چیست و سپس بر اساس معیار‌های سنجیده شده روشی ابداع کرد.
وی افزود: در مجموع یک قاری وقتی می‌تواند مثمرثمر باشد که توانمند بوده و روش‌های آموزشی را ابداع کرده و آموزش دهد که علاوه بر مطلوبیت، قرآن‌آموز را به یک هدف معین و تعریف شده در پایان دوره برساند.
این کارشناس قرائت رسم‌الخط قرآنی یادآور شد: تربیت قرآن‌آموز خلاق و پویا باید بر مبنای علمی صورت گیرد، قرآن‌آموز ابتدا باید روش‌های مقدماتی را فرا گرفته و توانمند شود سپس باید راهکاری برای پرورش خلاقیت او تعریف شود، مثلا اگر در آموزش سیاست ما جامع‌نگری باشد اهدافمان هم هماهنگ با خواسته‌های قرآن باشد، اگر این سیاست را داشته باشیم و دنبال کنیم افراد به خود متکی می‌شوند.
